ÇOCUKLARDA TROMBOSİT'E DİKKAT !!!

İmmün Trombositopeni (İTP) trombosit sayısının düşük olması nedeniyle kanın gereken şekilde pıhtılaşmadığı nadir bir kan hastalığı. Türkiye’de yaklaşık 5 bin kişiyi etkiliyor. Nadir görülen bir kan hastalığı olan İTP, her yıl yaklaşık her 50 bin kişiden birini etkilerken, erkeklere oranla kadınlarda 2,4 kat daha fazla görülüyor. Bununla birlikte çocuklarda en sık görülen kazanılmış kanama hastalığı İTP, tedavisiz kendi kendine düzelebileceği gibi, yıllarca süren kanamalarla seyredebiliyor.

Kanamalarla seyreden iyi huylu bir hastalık olan İTP, tanı sonrasında tekrarlarla seyredebiliyor, tedaviye güç cevap veren veya kronikleşen hastaların hem kendilerinin hem de ebeveynlerinin yaşam kalitelerini kötü yönde etkiliyor. Kanama korkusu ile istedikleri gibi koşup oynayamayan çocuklar için psikolojik olarak olumsuz yansımaları görülürken, sık hastane kontrolleri ve hastane yatışları gereksinimleri nedeniyle okul çağındaki hastaların eğitimleri de etkilenebiliyor.

İmmun trombositopenik purpura (İTP), kanda bulunan ve pıhtılaşmayı sağlayan kan pulcuğu (trombosit) ismi verilen hücrelerimizin çeşitli enfeksiyonlardan sonra, bazı bağ dokusu hastalıklarının seyrinde veya çeşitli ilaçlar veya aşı uygulamalarından sonra ya da herhangi bir neden bulunmaksızın düşüklüğü ile seyreden bir hastalıktır. İTP, hastanın bağışıklık hücrelerinin kendi kan pulcuklarını yanlış tanıyarak vücutta yok ettiği, nadir bir otoimmün hastalık olarak tanımlanır. Kanamaya yatkınlık yaratan bu hastalığın belirtileri deri içine kanama sonucu kırmızı-mor renkte döküntüler, ağız içi, diş eti veya burun kanamaları, adet kanamalarının süresinde uzama veya miktarında artma, nadiren idrardan kan gelmesi, mide kanaması (kahve telvesi şeklinde kusma veya siyah renkli dışkılama), çok daha nadiren hayatı tehdit eden beyin kanaması şeklinde olabiliyor.

Çocuklarda en sık görülen kazanılmış kanama hastalığı olan İTP’nin gerçek görülme sıklığı bilinmemekle birlikte çocuklarda yüz bin’de 1.5 - 4 sıklığında görüldüğü bildiriliyor.

Tedavisiz kendi kendine düzelebileceği gibi, yıllarca süren kanamalarla seyredebilen İTP hastalığının tedavi yönetiminde hastanın kliniği, kanamalarının yeri ve şiddeti laboratuvar bulgularından daha önemli olarak değerlendiriliyor. Kanama şiddeti ve hastanın aktivite durumuna göre hasta herhangi bir tedavi verilmeksizin gözlenebileceği gibi, kısa ya da uzun süreli kortizon tedavisi veya intravenöz immun globülin kullanılabiliyor. Hastalık süresi 12 ayın üzerine çıktığında, yani kronikleştiğinde veya ilk tedavi uygulamalarına cevapsız hastalarda kemik iliğinden kan pulcuğu yapımını artırmaya yönelik tedaviler denenebilirken, tedavilere çok dirençli olgularda nadiren dalak alınabiliyor.

İTP, çocukları psikolojik olarak olumsuz etkileyebilir

İTP hastalığı ile ilgili açıklamalarda bulunan Türk Pediatrik Hematoloji Derneği başkanı Prof. Dr Namık Özbek, İTP’nin kanamalarla seyreden iyi huylu bir hastalık olduğunu, ancak hastalığın klinik belirtilerinin lösemi gibi kanamalarla seyreden kötü huylu bir hastalığın klinik belirtilerine benzediğinden tanı aşamasında özellikle ebeveynlerin çok kaygı duyduğunu belirti. Tanı sonrasında ise tekrarlarla seyreden, tedaviye güç cevap veren veya kronikleşen hastaların hem kendilerinin hem de ebeveynlerinin yaşam kalitelerinin kötü yönde etkilendiğini aktaran Prof Dr. Özbek kanama korkusu ile istedikleri gibi koşup oynayamayan çocuklarda psikolojik olarak olumsuz yansımaların olduğunu ifade etti. Prof Dr. Özbek ayrıca, sık hastane kontrolleri ve hastane yatışları gereksinimleri nedeniyle okul çağındaki hastaların eğitimlerinin ve uzun süren ve yoğun adet kanamaları nedeniyle ergenlik dönemindeki genç kızların yaşam kalitelerinin de negatif yönde etkilendiğini vurguladı.

İTP hastalığının bulaşıcı olmadığını ifade eden Prof. Dr. Özbek , hastalığın tanı ve takibinin çocuk hematologları tarafından yapıldığını vurgularken, “İTP tanısı alan çocuğunuza özellikle aspirin gibi kanamayı artıran ilaçlar vermeyin. İlaç kullanımı gereksinimi olduğunda mutlaka doktora danışın. Sert, kabuklu kuruyemiş gibi gıdaların ağız iç kanamalara yol açabilme ihtimali nedeniyle dikkatli olmakta fayda var. Çocuğunuz için spor seçeneklerine doktorunuzla görüşerek karar verebilirsiniz. Ayrıca, kanama durumunda en yakın sağlık kuruluşuna başvurunuz.” dedi.