Gıda Üretimin Üçte Biri Tüketilmeden Heba Oluyor

Dünya genelinde 821 milyon insan açlık sorunu yaşarken gıda sektöründe üretilen her üç üründen biri tüketilmeden israf ve kayıp oluyor. Yaş meyve sebze sektöründeki kayıp ve israf oranı ise; yüzde 50’yi buluyor.

Türkiye, yıllık 45 milyon ton yaş meyve üretirken, bu üretimin yüzde 50’si tarlada, nakliyede, işleme sırasında, markette satış sırasında ve son tüketicinin elinde heba oluyor.

Tarım ve Orman Bakanlığı Bornova İlçe Müdürlüğü, “Bornova’dan Başlıyor. İzmir’de Gıda Kayıplarını Azaltıyoruz” isimli proje ile gıda sektöründe kayıp ve israfın önüne geçmek için harekete geçti.

Ege İhracatçı Birlikleri’nde düzenlenen “Bornova’dan Başlıyor. İzmir’de Gıda Kayıplarını Azaltıyoruz Projesi” tanıtım toplantısında konuşan Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Hayrettin Uçak, projeyi yaş meyve sebze sektörü için son derece heyecan verici bir proje olarak tanımladı.

Türkiye’de 27 milyon hektar alanda bitkisel üretim yapıldığını anlatan Uçak, “Dünyadaki mevcut 13 bin bitki türünden 12 bininin Türkiye’de yetişebiliyor olması, Türkiye’yi rakiplerine göre avantajlı kılan önemli faktörlerin başında geliyor. Yılda 45 milyon ton sebze ve meyve üretiminin gerçekleştiği ülkemizde 2018 yılında 4,5 milyon tonluk ihracat gerçekleşti. Yani ürettiğimiz meyve sebzelerin yüzde 10’unu ihraç edebiliyoruz. Bu rakam ülkemizin sahip olduğu potansiyelin çok altında kalıyor. Bunun en büyük sebeplerinden biri de sebze ve meyvelerde yaşadığımız kayıplar. Maalesef gerek iklim koşulları, gerek yanlış hasat, taşıma ve depolama yöntemlerinden dolayı ürettiğimiz sebze meyvelerin önemli bir bölümünü fire veriyoruz ve tüketemiyoruz” şeklinde konuştu.

Fire oranlarını azaltıp, atık gıdaları değerlendirmenin sürdürülebilir bir yolunu bulabilmemiz halinde yurt içinde çok daha kaliteli ürünleri daha ucuza tüketebilmenin mümkün hale geleceğinin altını çizen Uçak, bu sayede yaş meyve sebze ihracatını da 10 milyon ton seviyelerine kadar artırabilmenin mümkün olacağını dile getirdi.

Bornova İlçe Tarım ve Orman Müdürü Ruhşan Özdemir Çiftçi ise; dünya genelinde üretilen gıda ürünlerinin üçte birinin israf olduğunu, gıda kayıplarını önlemek için 1 yıl önce harekete geçtiklerini kaydetti.

“Et, süt, yumurta, ekmek, yaş meyve sebze tüm ürünlerde kayıp ve israflar yaşanıyor” diyen Çiftçi, “En büyük kayıp ve israf ise; yüzde 50 ile taze meyve sebzede yaşanıyor. Tarlada, iklimsel nedenlerle, yanlış hasat nedeniyle, nakliye sırasında, markette satış sırasında kayıplar, ürün son tüketicinin eline geçtikten sonra da israf yaşanıyor. Gelişmiş ülkelerde son tüketicinin elinde daha fazla israf olurken, gelişmekte olan ülkelerde yüzde 20 tarlada, yüzde 8 nakliye sırasında, yüzde 10 işletmelerde, yüzde 5 tüketicide israflar yaşanıyor. Ege Bölgesi’nde yaptığımız bir araştırmaya göre üzümde yüzde 20, incirde yüzde 16 ve kirazda yüzde 24.5 üretim aşamasında kayıplar yaşanıyor. Arz zinciri boyunca kamu ve üniversiteler sıfır atık için çaba göstermeliyiz. Sıfır atık mümkün değil ama kaybı en aza indirmek için çaba göstereceğiz” şeklinde konuştu.

Üreticilere, israfın önüne geçmek için atılması gerekenlerle ilgili bir anket çalışması yaptıklarını anlatan Çiftçi sözlerini şöyle tamamladı; “İsrafın önüne geçmek için öncelikli çözüm geliştirilmesi gerekenlerde; üretim bölgelerinde soğuk hava depolarının kurulması, üretim bölgelerine yakın işleme tesisleri açılması, soğuk hava destekli taşıma ve Kooperatifleşme öne çıkan başlıklar oldu. Üreticiler toplamda yüzde 50 kayıp ve israf olduğunun farkında değil, farkındalık oluşturmamız gerektiği ortaya çıktı.”

Tarım ve Orman Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdür Yardımcısı Ahmet Volkan Güngör, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Nedim Koşum, gıda sektöründe israf ve kayıplarının önüne geçilmesi gereken adımlarla ilgili görüşlerini paylaştı.

Haber : Helin ÖDEN