Hale Erkaçar KAVURUCU / Köşe Yazarı

HAKLARIMIZI NASIL KULLANIYORUZ

06 Aralık 2011 Salı 17:19

halererkacarkavurucu@gmail.com

Demokratikleşme süreci,aynı zamanda genel anlamıyla insan haklarının oluşumu,gelişimi ve yasalarla güvence altına alınması sürecidir.İnsan Hakları ile demokrasi arasındaki bir tamamlayıcılık bağı bulunur: Eğer insan hakları bireyin eksizsiz gelişmesi için gerekli bir koşulsa,demokratik toplum da, bireyin gelişimi için gerekli çerçeveyi oluşturması bakımından bu hakların kullanılması için gerekli bir koşuldur. İnsan haklarının muhatabı devlettir.

Devlet aynı zamanda insan haklarıyla korunan temel değerlere yönelik olarak başka kişi ve grublardan gelecek saldırıları caydırmak ve önlemek zorunda olup ayrıca olası saldırıları cezalandırmak yükümlülüğü altındadır.

Demokrasi tarihine en büyük katkılardan birini de kadın hareketinin hak mücadelesi yapmıştır.Kadınların hak mücadelesi, kadınların kadın olmaktan doğan özel sorunlarını, maruz bırakıldıkları farklı baskı ve ihlal biçimlerini gündeme getirdiği ve görünür kıldığı için insan hakları içinde ayrı bir mücadele alanının zorunlu olduğunu göstermiş ve diğer özel gruplarının önünü açmıştır.

İnsan haklarının evrenselliği pratik olarak 20. yüzyılın ikinci yarısında gündeme gelmiştir.1948 yılında Birleşmiş Milletler tarafından 30 madde halinde ''İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'' yayınlaşmıştır.

İnsan hakları, insanın salt insan olması nedeniyle öznesi olduğu,onun tüm yönleriyle kişiliğini korumayı ve geliştirmeyi amaçlayan evrensel ilke ve kurallar bütünüdür.İnsan hakları, insanı indsan yapan ve insanın sırf insan olarak herhangi bir şarta ve statüye bağlı olmadan doğuştan sahip olduğu dokunulmaz,vazgeçilmez,üstün nitelikli ahlaki değerlerdir.İnsan hakları evrensel bildirgesinde yer alan hakların çoğunun kadınlar tarafından kullanılamadığını,çeşitli ülkelerden kadınlara dair örnek ve istatistiklerle ortaya koyan feministlerin mücadelesi sonunda, Birleşmiş Milletler, kadınlar için bir haklar belgesi hazırlamak üzere harekete geçmiş ve sonunda Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Kaldırılması Sözleşmesi (CEDAW) ortaya çıkmıştır.

Bugün '' KADIN HAKLARI'' olarak andığımız bu belge, Birleşmiş Milletlerce 1979' da kabul edilmiş, 1980' de imzaya açılmış ve Türkiye de 1985 yılından bu yana CEDAW Sözleşmesi'ne taraf olmuştur.

CEDAW, Birleşmiş Milletler büntesinde yer alan altı temel insan hakları sözleşmesinden biridir.Bu sözleşmenin 3.maddesi taraf devletlere, kadınların erkeklerle eşit haklara sahip olmasını ve bunları fiilen kullanabilmesini sağlama yükümlülüğü getirmektedir. Ancak bütün insan hakları belgeleri içinde en fazla çekice konmuş belge olması ataerkil yapıların ve kültürün dünyanın her yanında olduğunun göstergesidir.

'' KADIN HAKLARI '', yine BM tarafından 1995 yılında Çin'in Pekin şehrinde düzenlenen 4. Dünya Kadın Konferansı'nın Eylem Planıyla güçlendirilmiştir.Kısaca Pekin Deklarasyonu denen bu belge,CEDAW maddelerine oranla daha fazla alan ve ayrıntı içermektedir.

Türkiye Cumhuriyeti Devleti tarafından 1995 yılında kabul edilmiştir. Pekin Deklarasyonunun ve eylem planının takibi taraf devletlere verildiği için,BM 2000 yılında Pekin +5, 2005 yılında Pekin+10, 2010' da ise Pekin +15 toplantılarını düzenlemiştir. Bu toplantılarda taraf devletlerin kadın haklarının düzenlenmesinde kaydettiği ilerleme veya engeller ele alınmıştır.

Demokrasi ve hukukun üstünlüğünün geçerli olduğu ülkelerde insan hakları anayasa ve yasalarla korunmakta ve denetimi de bağımsız mahkemeler tarafından yapılmaktadır. Dolayısıyla,hakkının ihlal edildiğini iddia eden bir bireyin öncelikle hukuk yollarına başvurarak,hakkını araması gerekmektedir.

Bütün hukuk yolları denendikten sonra uluslar arası denetim gündeme gelmektedir. İnsan haklarının neler olduğu,neleri kapsayıp kapsamadığı ülkelerin siyasal / ideolojik / felsefi tutum ve tercihlerine göre farklılık gösterebilirse de bu konuda günümüzde özellikle uluslararası standart oluşturma sürecinde belli bir uzlaşıya varıldığı söylenebilir.

www.aydinozel.com Hale Erkaçar Kavurucu Köşe Yazarı

Bu yazı toplam 1398 defa okunmuştur.

Yazarın tüm yazıları için tıklayınız.