Bekir AYGÜL / Köşe Yazarı

Bekir AYGÜL (YÖRÜKOĞLU)

“İŞSİZLİK VE  İŞÇİ BULMA KURUMU”

İş ve İşçi Bulma Kurumu, 1946 yılından başlamak üzere, bazı değişiklikler yapılmakla birlikte 2000 yılında Türkiye İş Kurumu’nun oluşturulmasına kadar tam elliyılı aşkın süreyle iş piyasasının düzenlenmesi ile ilgili kurum olarak faaliyet gösterdi

Hafızaları yokladığımızda,1960’lı yıllarda başta Almanya olmak üzere Avrupa ülkelerine gitmek isteyen işgücünün seçilmesi ve yerleştirilmesi alanında çok etkin olmuştur. Bu zaman zarfında yabancı iş bulma büroları ile işbirliği içinde çalışmalar yapmıştır.

Tekel durumunda olan kurum, daha sonraki aşamalarda,  kamu işverenlerinin işgücü taleplerini karşılamanın yanı sıra, yasal zorunluluk olan sakat ve eski hükümlü istihdamınada  aracılık yapmıştır. Yaptığı işlemler bu kadarla sınırlı kalmıştır.

Teşkilatlanma, personel, mali imkanlar gibi sorunları nedeniyle istihdam piyasasını düzenleme görevini layıkıyle yerine getirememiştir. Kurumun gelişmesi ekonomik ve sosyal gelişmelerin ve ihtiyaçların gerisinde kalmıştır. Bunun sonucu olarak da bu Kurum, bu alandaki uluslararası sözleşmelere uygun bir örgütlenme yapısına sahip olmayan, hukuki statüsünü ve personel rejimini çağdaş gelişmelere uyduramayan sadece iş ve işçi bulma aracılığı faaliyetleri ile ilgili birtakım formaliteleri yerine getirmeye çalışan bir kuruluş görünümünden öteye geçememiştir. Teknolojik gelişmelerle birlikte iş piyasasındada değişim yaşanmasına rağmen özellikle yüksek vasıflı işgücü için hem arz hem de talep yönünden işe yerleştirmede yalnızca düşük vasıf ve eğitimli işçilerin iş bulmak için son çare olarak başvurdukları bir yer olarak görülmeye başlanmıştır.

Oysa günümüzde batı ülkelerinden istihdam kurumları, ülkelerin ortak sorunu olan istihdamı artırma ve işsizliği azaltma konularında işgücü piyasasında önemli roller üstlenmeye ve buna paralel olarak yeniden örgütlenmeye başlamışlardır. Batıdaki iş kurumları özellikle, işe yerleştirme, iş gücüne nitelik kazandırma ve eğitim, mesleğe yöneltme, iş ve meslek danışmanlığı, iş kurmaya destek, işgücü piyasasını izleme ve düzenleyici rol oynama, mesleki rehabilitasyon ve işsizlik sigortası uygulaması ve benzeri faaliyetler yoluyla istihdamın geliştirilmesi ve işsizliğin sınırlandırılması konularında büyük görevler ve sorumluluklar yüklenmişlerdir.

İşte bir yandan istihdamla ilgili ortaya çıkan ihtiyaçlara cevap bulabilmek öte yandan bu alandaki çağdaş gelişmelere ayak uydurabilmek ve ciddi boyutlarda seyreden yapısal işsizlik sorunu ile mücadele edebilmek ve ayrıca Avrupa Birliğine uyum sağlayabilmek için İş ve İşçi Bulma Kurumunun yeniden yapılandırılması amacıyla Türkiye İş Kurumu Kanunu çıkarılmıştır.

Ülkemizde ciddi boyutlarda seyreden yapısal işsizlik sorunu ile mücadele edilebilmesi ve çalışma hayatımızda yerini alan işsizlik sigortası sistemini uygulama görevinin Kurum’a verilmesi de Kurum’un modernize edilerek hızla yeniden yapılandırılmasını zorunlu kılmıştır.

Ak Parti hükümeti, kronikleşmiş sorunları çözme yönünde göstermiş olduğu iradeyi iş piyasasında da göstererek, işi kökten çözmek amacıyla 4904 Sayılı Türkiye İş Kurumu Kanununu çıkarmıştır. Kurum, nihayet diğer iktidarların elinde kuşa dönmüş olan konumunu, kuruluş yasasına kavuşarak bertaraf etmiştir.

22.05.2003 tarih ve 4857 sayılı İş Kanunu’nun kendinden önceki İş Kanunlarından farklı olarak, “iş arayanların elverişli oldukları işlere yerleştirilmeleri ve çeşitli işler için uygun işçiler bulunmasına aracılık görevi, Türkiye İş Kurumu ve bu hususta izin verilen özel istihdam bürolarınca yerine getirilir” şeklindeki düzenlemesiyle, iş ve işçi bulmaya aracılık faaliyetleri nihayet kamu tekelinden çıkmış ve iş piyasasında özel istihdam bürolarının faaliyetleri yasal temeline oturtulmuştur.

Kurum, Haziran 2004’te ilk özel istihdam bürosu izin belgesini vermiştir. 2008 Mart ayı itibari ile Adana, Ankara, Antalya, Balıkesir, Bursa, Eskişehir, Gaziantep,Hatay, İstanbul, İzmir, Kayseri, Manisa, Muğla, Sakarya, Şanlıurfa ve Tekirdağ illerinde özel istihdam büroları Türkiye İş Kurumu’ndan aldıkları izin belgesi ile faaliyet göstermektedirler. Kurum’un yapacağı görevler 4904 sayılı Yasa’da detaylı bir şekilde sıralanmıştır Ulusal istihdam politikasının oluşturulmasına ve istihdamın korunmasına, geliştirilmesine ve işsizliğin önlenmesi faaliyetlerine yardımcı olmak, işsizlik sigortası işlemlerini yürütmek,

İşgücü piyasası verilerini, yerel ve ulusal bazda derlemek, analiz etmek,yorumlamak ve yayınlamak, İşgücü Piyasası Bilgi Danışma Kurulunu oluşturmak ve Kurul çalışmalarını koordine etmek, işgücü arz ve talebinin belirlenmesine yönelik işgücü ihtiyaç analizlerini yapmak, yaptırmak,

İş ve meslek analizleri yapmak, yaptırmak, iş ve meslek danışmanlığı hizmetleri vermek, verdirmek, işgücünün istihdam edilebilirliğini artırmaya yönelik işgücü yetiştirme, mesleki eğitim ve işgücü uyum programları geliştirmek ve uygulamak, istihdamdaki işgücüne eğitim seminerleri düzenlemek.

İşçi isteme ve iş aramanın düzene bağlanmasına ilişkin çalışmalar yapmak, işgücünün yurt içinde ve yurt dışında uygun oldukları işlere yerleştirilmelerine ve çeşitli işler için uygun işgücü bulunmasına ve yurt dışı hizmet akitlerinin yapılmasına aracılık etmek, istihdamında güçlük çekilen işgücü ile işyerlerinin yasal olarak çalıştırmak zorunda oldukları işgücünün istihdamlarına katkıda bulunmak, özel istihdam bürolarına ilişkin Kurum’a verilen görevleri yerine getirmek, işverenlerin yurt dışında kendi iş ve faaliyetlerinde çalıştıracağı işçileri temin etmesi ile tarım işlerinde ücretli iş ve işçi bulma aracılığına izin verilmesi ve kaldırılmasına ilişkin işlemleri yapmak.

Gerektiğinde Kurum faaliyet alanı ile ilgili ihalelere katılmak suretiyle, yurt içinde veya uluslararası düzeyde kurum ve kuruluşlara eğitim ve danışmanlık hizmeti vermek.

Avrupa Birliği ve uluslararası kuruluşların işgücü, istihdam ve çalışma hayatına ilişkin olarak aldıkları kararları izlemek, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti'nin taraf olduğu Kurum’un görev alanına giren ikili ve çok taraflı anlaşma, sözleşme ve tavsiye kararlarını uygulamak.

Ayrıca 4857 sayılı İş Yasası’nın 30. maddesi, işverenlere çalıştırmak zorunda oldukları özürlü, eski hükümlü ve terör mağduru işçileri sağlama görevini de Kurum’a vermiştir.

Burada işsiz vatandaşlarımıza çağrımız:

İşçi bulma kurumunun eskisi gibi olmadığı, yapılanma dönemini tamamladığı, ihtiyaçlara cevap verebilecek bir konuma getirildiği, Kurumu çalıştırmanın yolununda bizden geçtiğini unutmayalım.Kurumun gördüğümüz eksik ve aksaklıklarını mutlaka yetkililere yazılı olarak bildirelim.

Global ekonomik krizin tüm etkinliğiyle devam ettiği bir ortamda, İşsiz vatandaşlarımızın, İşçi Bulma Kurumuna (İŞKUR) mutlaka kayıt yaptırmaları, kayıt esnasında çalışabilecekleri işleri, tahsillerini, mesleklerini ve telefon numaralarını yazdırmaları önemlidir.

Ayrıca çalışma konuları ile ilgili olarak diploma veya sertifikalarının olması iş bulmaları açısından devamlı öncelik arz edeceğini unutmamalıdırlar.

Kayıtdan sonrada sık sık İşçi bulma Kurumuna müracat ederek işçi alımlarını takip etmeleri hem kendileri açısından hemde Kurumu çalıştırma açısından faydalıdır.