Aydın Fırıncılar Odası Başkanı Kemal AKDAĞ Röportajı

AydınÖzel Gazetesi Muhabirlerinden Emrullah TURGUT Aydın Fırıncılar Odası Başkanı Kemal AKDAĞ ile Çok Özel Röportaj Gerçekleştirdi

Emrullah TURGUT : Kendinizi tanıtır mısınız? Nerelisiniz, nerede doğdunuz, hangi eğitimleri aldınız?

Kemal AKDAĞ : Aslen Erzurumluyum

Erzurumluyum. 1970 yılında İzmir’e geldim. 1975 yılında Aydın’a geldim, burada fırıncı olarak esnaflığa başladım. O dönemden itibaren Aydın’da ikamet ediyorum.

Emrullah TURGUT : 1975 yılından bugüne kadar fırıncılıkta değişen neler oldu?

Kemal AKDAĞ : Teknoloji Geldi

1975 yılına dönersek o günden bugüne çok değişiklikler oldu. Yenilikler oldu. Teknoloji geldi. Türkiye ne kadar geliştiyse fırıncılıkta o kadar gelişti.

Emrullah TURGUT : Fırıncılarda ekmek gramajlarından çalma oluyor mu?

Kemal AKDAĞ : 80’li Yıllarda Makineler Geldi

Bu fırınlarda insan çalışıyor. Önceden makineler yoktu, her şeyi elle yapıyorduk. Teknoloji yoktu. Bütün işlemler elle yapılıyordu. 80’li yıllarda makineler geldi. Kesme makineleri, tartma makineleri, işleme makineleri çıktı. Fırınların %90’ında bunlar mevcut.

Kemal AKDAĞ : Makine Kullanımındaki Hatalardan Dolayı Olabilir

Bu makinelerin başında işçiler çalışıyor. Patronlar çalışmıyor. Makineler vakumlu çektiği için huniyi dolu tuttuğun zaman gramı tam çeker, ama huniyi boş bırakırsan eksik çeker. O şekildeki hatalardan dolayı bir gramaj eksikliği olabilir. Ben hiçbir arkadaşımızın bilerek 50gr, 90gr eksik gramajda ekmek çıkaracaklarını düşünmüyorum.

Kemal AKDAĞ : Bilerek Eksik Gramajlı Ekmek Çıkaracaklarını Düşünmüyorum

O makinenin başına çalışanını koyuyorsun sen bu işi yapacaksın diyorsun, o yüzden bazı eksiklikler olabilir. Bilerek eksik gramajlı ekmek çıkaracaklarını düşünmüyorum. Ekmeklerin bazılarında böyle eksiklikler varsa bu hatadır. Ama ekmeklerin hepsinde eksiklik varsa bu bilerek yapılmıştır.

Emrullah TURGUT : Belediye halk ekmeği çıkarttığı zaman belediye çok daha ucuza satıyordu. Sonra onlarda ekmeği normal fiyata çektiler.

Kemal AKDAĞ : 1 Liranın Altında Ekmek Yok

Türkiye genelinde 1 liranın altında ekmek satışı yok. Maliyetleri ekmeğin fiyatını buraya getirdi. Biz o maliyetleri almıştık. Ekmek fiyatlarımızı ona göre belirledik.

Kemal AKDAĞ : Ekmeğin Elde Kalmaması İçin Bir Dönem Dalgalanma Oldu

Belediyede açtı onların etkisi oldu, işlerin düşüklüğü nedeniyle bazı arkadaşlarımız çıkardığı ekmeği pazarda satamadığı için elde kalmasın diye bir takım dalgalanmalar oldu. Şimdi ekmeğin fiyatı 1 liradan devam ediyor.

Kemal AKDAĞ : Tüketimden Çok Üretim Var

Halk ekmeğin çıktığı zamanlarda ekmeği 50 kuruştan satması da etkiledi. Aydın’da az ekmek çıkmıyordu. Üretim fırınlarda da fazla olduğu için kendini besleyemiyor. Tüketimden çok üretim var.

Kemal AKDAĞ : Zaman İçinde Piyasa Kendiliğinden Oturdu

Bir de belediye ekmek satışına başlayıp fiyatı düşük tutunca fırıncı arkadaşlarda çıkardığı ekmeğin elinde kalmaması için bir takım sıkıntılar yaşandı. Zaman içinde piyasa kendiliğinden oturdu. Maliyetler zaten ekmeğin fiyatını bu duruma getirdi. 1 liranın altında ekmek satmak intihar demek.

Emrullah TURGUT : Normal ekmeğin haricinde başka ekmek çeşitleri var sarı buğday ekmeği gibi, bunlar hakkında bilgi verir misiniz?

Kemal AKDAĞ : 250 Gram Halk Tipi Ekmek 1 Lira

Mesela sarı buğday ekmeğinin kepek oranı yüksektir, sert buğdaydan yapılır. Onun fiyatı da farklıdır. O ekmekler serbest piyasa üzerinden satılıyor. Bizim gramaja tabi olan halk tipi ekmektir. 250 gram halk tipi ekmek 1 liradır.

Kemal AKDAĞ : Özel Ekmekler Genelde Tek Çıkmaz

Özel ekmekler var. Mesela halk tipi ekmeklerde kullandığımız buğdayın çuvalı 70 liraysa, sarı buğday ekmeğinde kullandığımız buğdayın çuvalı 90 liradır. O özel çıkarılır, belli kesim onu ister, onu alır. Onlar genelde tek çıkmaz çift çıkar. 400 gram çıkar. Özel ekmeklerin bu şekilde farklılıkları var bunlarda fiyatlarında değişiklik olmasına sebep oluyor.

Emrullah TURGUT : Ülkemizde ekmek israfı çok oluyor mu?

Kemal AKDAĞ : 5 Milyon Ekmek Çöpe Gidiyor

Ekmek israfı çok oluyor. Tüketimden çok üretim olursa ne olur? Ekmek israf olur. Akşam sen 3 kişilik yerine 4 kişilik yemek çıkarırsan yemek çöpe gider. Türkiye genelinde günde 5 milyon ekmek çöpe gidiyor. Çöpe gidiyor derken çöpe atılmıyor hayvan yemi olarak kullanılıyor.

Kemal AKDAĞ : Ülkemizde Yeteri Kadar Buğday Üretimi Yapılıyor

Ülkemizde yeteri kadar buğday üretimi yapılıyor. Ama zaman geliyor ki kuraklık oluyor, yağış oluyor buğday üretiminden yeterli verim alınamıyor. Böyle olduğu zaman buğdayı dışarıdan almak zorunda kalıyoruz. Pahalı almak zorunda kalıyoruz.

Kemal AKDAĞ : Buğday Zayıf Olursa Piyasa Kendiliğinden Hareketleniyor

Türkiye’deki buğdaylar biraz zayıf oluyorsa, dışarıdan buna katkılı alıyorken dolar bazında alıyorsun, bu sefer piyasa kendiliğinden hareketleniyor.

Kemal AKDAĞ : Ekmek İsrafı Sadece Fırıncıdan Kaynaklanmıyor

Ekmek israfı sadece fırıncıdan kaynaklanmıyor, tüm toplumdan kaynaklanıyor. Toplum ekmeğini alırken iyi muhafaza ederse, kalan ekmeğini bir sonraki günde yerse ekmeği telef etmezse o ekmek israf olmaz.

Kemal AKDAĞ : Toplumumuz Soğuk Ekmek Yemem Diyor

Toplumumuzun büyük çoğunluğu sabah 1 ekmek alıyor, akşam gelip 1 ekmek daha alıyor. Onun başından birazını yiyor kalanını yemiyor. Ben soğuk ekmek, bayat ekmek yemem diyor.

Kemal AKDAĞ : Bakkal Ekmeğim Eksik Olmasın İstiyor

 Bu kadar market, bakkal fırıncılarımızın mal verdiği yer var. Bakkal istiyor ki ekmeğim hiç eksik olmasın. Müşteri geldiği zaman bulunsun. Müşteri geldiğinde ekmek yok dersem sanki dükkân o gün tamamen bir iş yapmamış gibi görünüyor. Halbuki fırıncıdan mal gidiyor oraya koyuyor, zaman elinde 10 ekmek kalıyor, zaman geliyor 5 ekmek kalıyor.

Kemal AKDAĞ : Milli Serveti Hayvan Yemi Yapıyoruz

Bin tane bakkal ekmek satıyorsa hepsinde 3 ekmek kalsa 3 bin ekmek israf oluyor demek bu. Vatandaş bayat ekmek almıyor. Önceki günün ekmeğini almıyor. Bu ekmekler hayvan yemi oluyor. Milli serveti hayvan yemi yapıyoruz.

Emrullah TURGUT : Bu durum neden kaynaklanıyor?

Kemal AKDAĞ : Vatandaş Kalan Ekmeği Yemiyor

Vatandaşımız önceki günden kalan ekmeği yemeye alışmamış. İhtiyacı olduğu kadar ekmek alıyor. 1 tane fazla alayım kalanı yarın yerim demiyor. Ekmeği taze yemek istiyor. Vatandaş sıcak ekmek alıyor. Geliyor açıyor torbayı doldur diyor 4-5 ekmek alıyor. Poşetin içine koyuyor yiyebildiği kadarını yiyor gerisini muhafaza edemiyor ekmekler çöpe gidiyor.

Kemal AKDAĞ : Ekmeği Muhafaza Etmezsen İsraf Olur

Özel ekmekler var, adam alıyor kesip birazını yiyor, gerisini dolaba koyuyor, muhafaza ediyor. Ertesi gün çıkarıp tekrar yiyor. Birkaç gün o ekmeği yiyor. Ama sen ekmeği muhafaza etmezsen başından koparırsın gerisini naylon poşete koyarsan ikinci sefer sofraya geldiği zaman o ekmeği yemezsen. O ekmekler israf oluyor.

Kemal AKDAĞ : Ben Gün Aşırı Ekmek Yerim

İsraf olayını en çok cemiyet yemeklerinde, lokantalarda, restoranlar da görürsünüz. Ben şahsen fırıncıyım aldığım ekmek artarsa muhafaza ederim bitene kadar o ekmeği yerim. Sıcak ekmek yemekte yemem. Ben hep gün aşırı ekmek yerim. Ailemde o şekilde yer.

Kemal AKDAĞ : En Sağlıklı Ekmek Gün Aşırı Ekmektir

Beklemiş ekmek sağlık için daha faydalı. Ekmek suyunu kaybetmiş oluyor, mideni yormuyor. Sıcak ekmeği yiyorsun midende yumruk gibi oluyor seni tok tutar gibi oluyor. Ama bir süre sonra midenin düzgün çalışmasına engel oluyor. En sağlıklı ekmek gün aşırı ekmektir.

Kemal AKDAĞ : Sıcak Ekmek Poşette Eve Gidene Kadar Hamurlaşır

Ekmek çıktıktan sonra 4 saat, 8 saat beklemesi, sıcaklığını kaybetmesi lazım ki ondan sonra yiyebilesin. Bunu Avrupalı yapar biz yapamayız. Biz gideriz fırına yeni çıkacak ekmeği bekleriz onu alır poşete koyarız. Eve giderken hamurlaşır. Buharı var bu ekmeğin poşete koyuyorsun hamurlaşıyor, içinde tuzu var, mayası var bunlar sonra hastalık yapıyor.

Kemal AKDAĞ : Sıcak Ekmeği Naylon Poşete Koyarsan Hastalık Yapar

Eskiden naylon poşetler yoktu. Adam gelirken filesini ya da bez torbasını getirirdi. Ona koyar ekmeğini öyle evine götürürdü. Şimdi onlar yok, naylon poşetler var. Sen sıcak ekmeği naylon poşete koyduğun zaman hastalık yapar.

Kemal AKDAĞ : Bazı Fırınlarda Askıda Ekmek Uygulaması Devam Ediyor

Bu ekmek israfını önlemek toplum işi. Bazı fırınlarda askıda ekmek uygulaması devam ediyor. Mesela sen geliyorsun 50 lira para veriyorsun fırıncıya, ihtiyacı olanlar geldiğin de parasını almadan onlara ekmek ver bu paradan diyorsun. Bizde ihtiyacı olanlara ücretsiz ekmek veriyoruz. Vatandaş bu insanları bilmediği için, yetişemediği için böyle bir şey yapıyor. Camlarda yazar zaten askıda ekmek vardır diye. Parası olmayan insanları da ekmeksiz göndermeyiz. 

Emrullah TURGUT : Fırıncıların çekmiş olduğu sıkıntılar neler?

Kemal AKDAĞ : Şuan Emeklilerle İdare Ediliyor

Haksız rekabet var, eleman yetişmiyor. Temelden gelen, özveri gösteren yok. Şuan da emeklilerle idare ediliyor. Yeni nesil, yeni gençler fırıncılık gece mesleği olduğu için sıcak bakmıyor. En büyük sıkıntısı işçi bulmak. Emekliler de belli bir döneme kadar idare edebilir.

Kemal AKDAĞ : Makineleşme Fırıncıya Yardımcı Oldu

Makineleşme fırıncıya biraz daha yardımcı oldu. Bugün ekmek maliyetinde en büyük gider işçilik. İşçi de bulamıyorsun, adam gece 3’te babam hastalandı, kendim hastalandım gelemiyorum dediği zaman onun yerine adam bulamıyorsun.

Kemal AKDAĞ : Kazanç Yönü Sıfır

Sabah vatandaş kalktığında bakkalında, fırınında ekmeği hazır bulacak ama babam ölmüş, fırıncının cenazesi olmuş ama ekmek çıkmak zorunda. Herkes 4 gün bayram yapar, biz bayram yapamıyoruz. Bayram yapmak bizimde hakkımız, işçimizin de hakkı. İşçi gelmem de diyebilir. İşveren hanımıyla gidecek o ekmeği çıkaracak. Böyle bir meslek ama öbür tarafa bakıyorsun hakkını alamıyorsun. Kazanç yönü sıfır. 

Röportaj : Emrullah TURGUT